Onlangs werd de nieuwe entree van het UMC, vestiging AMC, geopend. Die ligt ingebed in een park waarin de heldere lijnen en structuren van de polder tot uiting zijn gekomen. De medische kolos is een decorstuk geworden.
Eerder dan een gebouw is het AMC (tegenwoordig UMC) een organisatie. Een machine. Toen het in 1981 in fasen werd geopend was het het grootste academisch ziekenhuis van Europa met – ook al uniek – aparte torens voor de verpleging, het medisch onderzoek en onderwijs. Zo’n integrale verknoping was nog niet eerder vertoond. Over de architectuur van Marius Duintjer (tevens Nederlandsche Bank) en Dick van Mourik kunnen we kort zijn: technisch, efficiënt en allesbehalve esthetisch. Kortom, een ziekenhuis dat je alleen gaat waarderen als je het gezond verlaat.
Destijds lag deze kolos in the middle of nowhere met als enige navelstreng met de ‘bewoonde’ wereld de metro en een voetgangersbrug naar het metrostation. De kunststof luifel bood beschutting en de grint betonnen schijven waren sobere rustpunten. Opnieuw was schoonheid geen doel of uitgangspunt.
Vijf jaar geleden schreef het UMC een tender uit voor een nieuwe entree en omgeving. Dat was hard nodig want sinds 1981 zijn de ziekenhuizen een stuk humaner geworden met veel licht, ruimte en kleur. De ontwerpopgave omvatte niet alleen een nieuw paviljoen voor de ingang maar ook een hellingbaan die over een park zou worden getrokken, het Health Parc,
En zie daar: ineens is het UMC het decor geworden voor een vriendelijke en uitnodigende omgeving, een park waarin je tussen het struweel zou willen dwalen, waar de paarsblauwe bloemen een attractie zijn voor de insecten. Tussen de groene perken stromen wadi’s, nou ja stromen: de bedding ligt er droog te wezen, wachtend op het regenwater. StudioNuyvanNoort en Bureau BLAD lieten zich inspireren door het typisch Nederlandse polderlandschap met zijn lange lijnen en perspectieven, hoog opgeschoten berken en glinsterende sloten.
Dan het paviljoen, een vliegende schotel met veel gebogen glas en ranke houten spijlen binnen, dat een brutaal contrast vormt met het verweerde beton van de medische torens. Maarten van Tuijl en Tom Bergevoet (temp architecten) en NuyvanNoort zijn hiervan de ontwerpers. Dit paviljoen is een verdeelhal tussen het hoofdgebouw en een westelijke toren. Het huisvest een ronde receptiebalie. Via roltrappen kun je afdalen naar het parkeerterrein en het park. Hoe verwelkomend deze nieuwe entree ook is, qua functionaliteit roept het vragen op: zoveel ruimte voor een receptiebalie, een groot uitgevallen ‘bezemkast’ en wat ronde zitjes. Eigenlijk is het een vorm van architectonische drukdoenerij.
Daar staat tegenover dat er buiten, aan de parkkant een schitterende tribune is gemaakt die een verbinding aangaat tussen het park, de hellingbaan en de entree. Hier werd het openingsfeest gevierd waaruit blijkt dat het een uitgelezen plek is voor recepties en bedrijfsfeestjes. Geschuurde boomstammen dienen als zitjes, zodat je je kunt voorstellen dat hier zomaar een kleine voorstelling kan worden opgevoerd. Iets voor de cliniclowns?
Het parcours van het metrostation naar het UMC is onmiskenbaar verbeterd. Het slingert met bankjes aan weerszijden over vijvers, bloem- en grasperken heen. Niets herinnert meer aan die armetierige luifels, hoewel we nu wel een nat hoofd voor lief moeten nemen. Het Health Parc is een onverwachte toevoeging aan het openbaar groen in Amsterdam. Daarom is het zo jammer dat het parkeerterrein niet in die vreugde deelt, ook al was het de bedoeling van de ontwerpers dat park en parkeerterrein in elkaar zouden overgaan. Er was asfalt, zelfs te veel asfalt in het verleden, dat gecompenseerd had kunnen worden door een veld waar de auto’s tussen struiken, bomen geparkeerd hadden kunnen worden. Het is een concessie aan de bereikbaarheid van het UMC: niet iedereen komt per metro.
Een groene parking zou pas echt een statement zijn geweest, Misschien rukken de pas geplante bomen alsnog op en is geduld hierin een schone zaak.