Cruquius in het Oostelijk Havengebied nadert zijn voltooiing. Als attractie is er aan de Harbour Club sinds kort een originele dakopbouw toegevoegd, drie voormalige wijnsilo’s van de terminal die ooit in de club was gevestigd. Is dat een verrijking?
Maar liefst 40 wijnsilo’s stonden er op een terrein naast de voormalige wijnopslag en -bottelarij van Roders in het Cruquius-kwartier. Robuuste metalen containers waren het, waarin de wijn werd bewaard totdat dat decennia geleden verboden werd. De silo’s leidden sindsdien een treurig bestaan maar niemand die dat opviel omdat Cruquius een soort afvalputje in de stad was. Daar deponeerden mensen hun grofvuil, hun asbest, de chemicaliën – en dan was er ook nog de vervuilende verffabriek van Vettewinkel.
Dat Cruquius door toedoen van ontwikkelaar Amvest nu transformeert tot een aangename woonwijk met pakweg 2000 woningen, is in dat licht bezien ongelofelijk. Op de plek van de afvalstort is zelfs de basisschool de Kleine Kapitein gebouwd met een professionele turnzaal. Die school stond nog niet zo lang geleden op de kop van het Java-eiland. Inmiddels wordt er gewerkt aan een kleine supermarkt en zijn er uitspanningen gekomen, een levendige toevoeging die Cruquius wel kon gebruiken. Want een nadeel is gebleven: het is wonen langs een doodlopende weg. Bij de oever van het Amsterdam-Rijnkanaal is het verhaal afgelopen. Van het uitzicht op de scheepvaart genieten en vervolgens omkeren, het is niet anders. Dat brengt als probleem met zich mee dat er ’s ochtends en ’s avonds een congestie van auto’s ontstaat, die allemaal de wijk in en uit willen.
Aan die drukte draagt zeker de Harbour Club bij waar grote groepen een feestje kunnen bouwen – dit is de plek waar de wijnterminal sinds 1901 stond. De imposante balken zijn gespaard gebleven net zoals de gietijzeren bogen in de façade langs de kade. Sinds vorig jaar heeft architectenbureau LEVS de Harbour Club uitgebreid met een vleugel aan de oostkant en een nieuw front aan de Cruquiusweg. Betonnen frames met een invulling van glas en bronskleurig aluminium verwijzen naar de oude industriële haven met zijn pakhuizen en loodsen. In die ‘voorzetwand’ aan de straatkant heeft LEVS huurappartementen ondergebracht maar ook een feestzaal waar illusionist Hans Klok zijn kunsten vertoont. Die zaal is een doos-in-doos constructie waardoor de bewoners geen geluidshinder ondervinden.
De nieuwste attractie van het complex zijn drie wijnsilo’s die onlangs op het dak zijn geplaatst. Wie wat bewaart heeft wat. De silo’s delen een met vlonders belegd dakterras waarvandaan de hele skyline van Amsterdam zich laten bekijken. Omdat een metalen silo zich lastig laat bewonen heeft LEVS erkers in de wand laten boren, ramen die dankzij een vernuftig elektronisch systeem geopend kunnen worden.
Een plattegrond scheppen in een ongebruikelijke vorm is niet zo eenvoudig, zo hebben de kubuswoningen van Piet Blom en de bolwoningen in het Brabantse Vlijmen bewezen. Hoe plaats je een kast en waar laat je je bed? Het moet gezegd: er is slim gespeeld met de ronde buitenkant door de trap daar langs te plaatsen en een vide te boren die vanuit de woonkamer zicht biedt op de leefkeuken beneden.
Voor een duizelingwekkend bedrag van 1,3 miljoen kun je eigenaar worden van een torentje van 135 vierkante meter. Daar krijg je dan een heerlijk uitzicht bij. Toch wringt er wat. Cruquius is verrijkt met een markeerpunt maar willen kopers in deze buitencategorie wel een gedeeld terras, is de vraag. En was het wel de moeite waard om dergelijke silo’s te behouden? Van de wijnterminal rest immers alleen het geschiedenisverhaal. De geur van port is uit het metaal verdreven, er is eigenlijk niets dat nog doet denken aan een wijndepot.
Drones hebben schitterende beelden van de dakopbouw geschoten en ook de artist’s impressions waren veelbelovend. Paarse schijnwerpers hebben bij het Rooftop Event (een open dag), de witte silo’s in een Efteling-achtige gloed gezet. Het is een beetje bedrieglijk allemaal, en de associatie met gadget-architectuur dringt zich op. Het was wellicht gedurfder geweest om van de silo’s geen appartement te maken maar een act van Hans Klok. Drie doorgezaagde meisjes. En nu maar hopen dat de roest niet terugkeert.