Op een landtong naast de binnenhaven van IJburg staat of ligt nu Jonas, een multifunctioneel complex. Het bestaat uit het Bos, de Rots, de Canyon en het Dakstrand. Intimiteit en avontuur moeten hier in samengaan. De komende maanden worden verschillende onderdelen afgebouwd.
IJburg is nauwelijks of niet in trek bij architectuurtoeristen, onthulde onlangs de directeur van de Gebouwengids die rondleidingen door de stad organiseert. Dat is niet verrassend met zoveel eenvormigheid en een gebrek aan levendigheid op een doordeweekse dag.
Waarschijnlijk verandert het. Na Sluishuis is er nu Jonas op een landtong naast de binnenhaven. Dat was een van de laatste vrije kavels op het Haveneiland dat nu vrijwel is volgebouwd. Jonas van Orange Architects is zoals dat ouderwets heet een multifunctioneel gebouw. (Mixed use wordt tegenwoordig vaker gebruikt). Wonen, werken, ontspanning in de vorm van een filmzaal en een yogastudio, relaxen op het dakstrand en een huiskamer op de kop van het gebouw. Als je niet oppast, kom je nooit meer uit de buik van de walvis, zo behaaglijk is het interieur.
Aan de buitenkant zou je het niet zeggen. Jonas ligt als een bultrug op de kade, met een facade van gepatineerd zink, veel glas en hier een daar een opening. Nogal introvert van karakter. Het diamantvormige gebouw raakt door de glazen plint nergens de grond, waardoor het zich enigszins onttrekt aan de omgeving. Het maakt de ‘walvis’ minder log maar ook wat vervreemdend.
De aaibaarheid ligt binnen. Daar gebeurt het. Dit is veruit een van de verrassendste interieurs die recentelijk in Amsterdam is opgeleverd. De kern van Jonas is the canyon, met houten spanten opgetrokken kloof die door het gebouw loopt. Aan weerszijden de galerijen die toegang geven tot de appartementen. De 83 koopwoningen – verdeeld in studio’s, villa’s, appartementen en duplex-woningen – zijn al verkocht. Verder zijn er 190 huurappartementen in verschillende groottes en prijzen. De indeling van een appartement is bruikbaarder dan in andere nieuwbouwprojecten.
De huiskamer met open haard en bar moet het kloppend hart van het Haveneiland worden, in de zomers doorlopend in het Plein. Op dat plein staat een houten Rots, die niet alleen de ingang van de parkeergarage markeert maar ook als podium kan dienen voor concerten. De huiskamer geeft toegang tot de canyon die weer uitkomt in het Bos, een besloten met bomen uitgeruste patio die uitnodigt tot mediteren en rusten.
Jonas verleid je te dolen, te zwerven en te verkennen. Het werkt als een speeltuin voor volwassenen. Een hellingbaan, in het jargon van de architecten bospad genoemd, leidt naar de daktuin, een dakstrand want in de zomer moeten hier ligstoelen staan. Al zonnebadend heb je uitzicht op de binnenhaven en het IJmeer in de verte.
Er is een heel team aan te pas gekomen om het complex te realiseren. Orange werkte samen met Felixx Landschapsarchitecten, stadmaker Floor Ziegler (expert in het bedenken van samenlevingsvormen) en het technisch bureau ABT. Zo is er op het dak maar ook in de patio’s een park ingericht met fijnsparren, grassen en struiken. De naam Jonas, zo schrijft Orange in een toelichting, verwijst naar het verhaal van Jonas en de walvis wat weer staat voor avontuur en intimiteit, over beschutting en een thuisgevoel en dat allemaal in een reusachtig lichaam. De spanten, van bewerkt Europees Douglashout, geven je het gevoel dat je in het ruim van een schip loopt: dat hout keert verder terug in de bekleding van de muren langs het dakstrand. Hout alom, hoe warm en milieuvriendelijk wil je het hebben?
Het exterieur van Jonas aan de binnenhaven op IJburg
Het is een verhaal van hergebruik en recycling, van regenwater dat ben+ut wordt voor de spoeling van de toiletten, van vogelnesten aan de waterkant, en andere voorzieningen om de waterkwaliteit in de haven te verbeteren. Want Jonas strekt zijn tengels verder uit dan de gevel. En dan hebben we het nog niet eens over de enorme batterij zonnepanelen op het dak die anders dan bij Sluishuis het daklandschap niet verstoren.
Het dakstrand wordt in de zomer gevuld met ligstoelen
Jonas luidt een nieuwe fase in de architectuur in, van een gebouw dat community wil zijn, met wonen en commerciële ruimtes, met ontspanning en bezigheden. Fijn dat de langgerekte canyon een openbaar toegankelijke kloof zal zijn, want zo’n ruimte wil je als niet-bewoner niet missen.
De architectuur-rondleidingen op IJburg kunnen hervat worden. Wanneer dwaal je nou eens in de buik van een walvis?