De voltooiing van Oostenburg in het oude oostelijk havengebied komt in zicht. De nieuwste aanwinst is de woontoren Stork speciaal bedoeld voor jongeren en opgetrokken uit het roestige cortenstaal. Hoe industrieel wil je het hebben op dit voormalige fabrieksterrein?
Net nu de dagbladen het INIT-complex hebben verlaten, krijgt het eiland Oostenburg kleur op het gelaat. Waren de eerste gebouwen wat aarzelend, nu komt er bijna elke maand een nieuwe toren bij die markant genoemd mag worden. En dan moet Houtrak – met zijmuren van verweerd hout – nog komen evenals de Van Gendthallen waarin Studio Drift zijn kunsten laat zien.
Stork is met zijn façade van cortenstaal ontegenzeggelijk een blikvanger op de straathoek. Natuurlijk verwijst de naam naar het industriële verleden van Oostenburg want de machinefabriek Stork Wartsila had lange tijd een dominante positie in het gebied. Dat gold ook voor de scheepswerven, de lijnbaan, de bouwers van stoomlocomotieven en treinstellen en andere bedrijven waar veel laswerk bij kwam kijken.
Next Architecten heeft de handschoen van het verleden opgepakt en geeft met Stork een robuust vervolg aan het industrieel erfgoed. Ze deden dat in opdracht van Stadgenoot samen met HOH Architecten en Urban Echoes. Het resultaat is een ensemble aan gebouwen. De woontoren, die bestemd is voor starters en jongeren, spat met zijn roestige gevel tevoorschijn uit het rijtje, niet in de laatste plaats door de ellipsvormige balkons die eruit steken. Misschien is het niet de meest comfortabele plek om er je ligstoel neer te zetten, maar cachet geven ze de gevel wel. Deze balkons, bijna kraaiennesten om in scheepstermen te blijven, zijn bedoeld als uitloop van de gemeenschappelijke ruimtes in het gebouw. Stork zelf lijkt trouwens een stapeling containers, opnieuw een hint naar haven en industrie. Dat komt door de verticale opbouw met ribben in het staal.
Cortenstaal is bezig aan een interessante kleine opmars in de architectuur. Het verweerde ijzer, een legering met fosfor, silicium en koper, is vooral bekend uit de beeldhouwkunst (de onlangs overleden Richard Serra, de Nederlander Auke de Vries) maar nu ook geliefd bij architecten. Het prijswinnende hoofdkantoor van Alliander in Westpoort is er uit opgetrokken, net als een andere toren op Oostenburg. Het voordeel van cortenstaal is dat het door zijn roestige huid niet gelikt aandoet waardoor het dit stuk van de Oostenburgermiddenstraat een Newyorkse allure geeft. Alsof je ergens in Manhattan bent beland.
Stork – de letters zijn boven de ingang gefreesd – maakt dus deel uit van een ensemble verschillend van hoogte waar het geheim vooral binnen schuilt. Hoge gemeenschappelijke ruimten dragen bij aan de ontmoeting van de bewoners die zo hun kleine studio’s kunnen ontvluchten. Dat zijn niet alleen jongeren maar ook senioren en dan is er in de plint ook nog bedrijfsruimte. Trappen brengen licht in het hart van de toren waar verder de skyline via de ramen naar binnen komt.
De gemeenschapszin, de samenkomst is een kenmerk van Oostenburg. Bewoners delen dakterrassen en -tuinen en ook binnentuinen. Dat is een opvallend nieuwe trend in de stedenbouw van dit moment, niet alleen in Oostenburg maar verder in Buiksloterham en Houthavens: semiopenbare binnenhoven rijkelijk bedeeld met groen en vijvers. In 2023 werd er zo al een wadi opgeleverd in Oostenburg. De nieuwste aanwinst is een verhoogd plateau aan de Willem Parelstraat met witte betonnen traptreden. Zo’n verhoging is ook toegepast bij de gemeenschap Republica (architect Mark Koehler) aan het Papaverhof. Het is een subtiel middel om een binnenterrein af te scheiden van het gewoel van de wereld rondom.
Terug naar Stork en zijn aanpalende torens. Wat opvalt is de diversiteit, niet alleen in materiaal maar ook in uitstraling. Dat maakt Oostenburg nu al interessanter dan andere nieuwbouwgebieden in Amsterdam. Daar mondt diversiteit vaak uit in gekkigheid. Hier is het een logische invulling van een voormalig industrieel gebied.