Jaap Huisman is journalist/publicist met als specialisme architectuur, ruimtelijke ordening en design. Hij heeft 30 boeken op zijn naam staan en schrijft momenteel in Het Parool.

Een auto kopen in de Leidsestraat

Het voormalige warenhuis Metz en de latere winkel van Abercrombie& Fitch is omgetoverd tot de flagshipstore van Nio, een high end producent van elektrische auto’s uit China. MVRDV heeft de verbouwing voor zijn rekening genomen. Dat is subtiel gebeurd met veel aandacht voor details en kleurgebruik.

 

 

Net nu Europa de importtaks op Chinese elektrische auto’s wil verhogen, opent Nio zijn tweede vestiging in Nederland. Dat mag je een ironische speling van het lot noemen. Laat dat tweede Nio House na Rotterdam uitgerekend in het voormalige warenhuis Metz komen, waar enkele jaren geleden het Amerikaanse kledingbedrijf Abercrombie & Fitch was gevestigd. Fijn dat dat is vertrokken: wie zat er nou te wachten op een verduisterd interieur met halfnaakte gastheren en een collectie waar hooguit Havo-scholieren zich in konden vinden.

 In die zin is het fijn dat de allure van Metz dankzij het bureau MVRDV terug is, ook al zijn er (bijna) geen spullen meer te koop. Nio House is een uitgekiende marketing-presentatie van glimmende auto’s en daarboven zogeheten event spaces. Dat wil zeggen een tentoonstellingsruimte, een coffeebar, loungeplekken, boardingrooms, verhuurbare vergaderruimtes en dat alles onder het motto ‘blue sky is coming’. Hoe toepasselijk in dit kletsnatte grijze voorjaar.

 De verbouwing roept enkele klemmende vragen op. Hoe worden de elektrische auto’s binnengereden? Welnu, gewoon door de voordeur mits de spiegels ingeklapt worden. De laatste miste op 2 centimeter het kozijn. Vraag 2 is wat het lot is van de fameuze Rietveld-koepel op het dak, ooit een geliefde lunchplek in het warenhuis. Werd ooit verbouwd door Cees Dam. Die wordt alleen gebruikt voor bedrijfsfeestjes en andere besloten bijeenkomsten. Desgewenst kan een kok een speciaal diner bereiden en serveren. Schrale troost: de letters Metz op de dakrand zijn gespaard. En het uitzicht blijft weergaloos.

 Architect Jan van Looy ontwierp het kantoor voor de New York Life Insurance Company in 1891, toen een van de hoogste gebouwen van Amsterdam. Nog steeds is het een markant baken in de Leidsestraat, hoek Keizersgracht. Warenhuis Metz zou bijna de hele 20e eeuw de verdiepingen vullen met designmeubels, kleding, stoffen en kunstnijverheidsartikelen. Het kende zijn gelijke niet in Amsterdam door het vertoon van goede smaak en de vertaling van het modernisme in interieurs. Directeur De Leeuw, vermoord In Auschwitz, introduceerde stoffen van Sonia Delauney en Bram van der Leck, het Britse Liberty en meubels van Paul Bromberg. In 1933 voegde Gerrit Rietveld er een koepel aan toe op het dak, helemaal van glas rondom.

 Warenhuizen kregen het in de 21e eeuw moeilijk, en Metz sloot in 2013 zijn deuren om plaats te maken voor Abercrombie & Fitch dat veel interieurdetails aan het oog onttrok. Dat is nu weer hersteld; de elegante trappenhuizen met de smeedijzeren spijlen  zijn zichtbaar vanaf de verdiepingen. Het atrium brengt in het hart van het gebouw licht van boven naar onder. Jacob van Rijs van MVRDV licht toe: ‘De uitdaging van het project was het samenbrengen van de geschiedenis van dit gebouw met de identiteit van NIO, een bedrijf dat in vele opzichten geïnteresseerd in de toekomst is’.

 Het is een merkwaardige changement in het winkelaanbod. Trokken de autoshowrooms dertig jaar geleden weg uit de binnenstad en vestigden zich in de periferie, nu zijn de niche-merken terug. Zeekr in V&D, Polestar in de Van Baerlestraat, de Mini tijdelijk in het Hirschgebouw en Tesla in de PC Hooftstraat. En in de oude showrooms zocht de horeca zijn toevlucht, Dauphine in de Renaultgarage, Neni in de Citroengarage.

 Op zich is het geen logische stap. Wie gaat er nu in de Leidsestraat een Chinese auto kopen? De ontwikkeling kun je dan ook niet anders zien dan een dure advertentiecampagne, een ‘kijk-mij-nou-eens’-mentaliteit. Dat is inherent aan het fenomeen flagship. Nio behoort tot de top van de Chinese automerken, duurder dan Tesla en met een directeur die zich vriendelijker noemt dan Elon Musk. En het NIO House mikt niet alleen op autoliefhebbers maar ook op bedrijven die luxueus willen vergaderen in zalen met de namen Van Gogh, Vermeer of Cuyp.

 MVRDV, dat vooral bekend is van grote internationale opdrachten en uitzinnige projecten als Valley op de Zuidas, is een tamelijk verrassende keus als interieurarchitect. Niet helemaal waar trouwens, want het Rotterdamse bureau heeft stevig voet aan wal gezet in China. En in de PC Hooftstraat ontwierpen ze de gevel van Hermes. De ingrepen in het voormalige Metz zijn subtiel. Onderin spelen aardetinten een hoofdrol en zijn de muren bekleed met een 3d geprint materiaal van gerecyclede drankkartons, op de tweede verdieping overheerst hout, daarboven zalm en oranje. Helemaal bovenin wordt blauw (op de wand en de gordijnen) afgewisseld met goud. Het Rietveldpaviljoen moet de plek worden voor modeshows en gala’s. Daarin valt het te vergelijken met de bovenste verdieping van de voormalige Diamantbeurs, tegenwoordig Capital C, ook zo’n plek voor de rich and famous. Het is vermoedelijk het lot van deze tijd dat de stad steeds meer zijn extremen omarmt, een scheiding tussen de boven- en beneden wereld. Voor de Leidsestraat kan dat als positief worden geduid: de neergang wordt een halt toegeroepen en als dat met een NIO-flagship gebeurt, moet dat dan maar.

 Maar dan resteert vraag 3: hoe valt er een testrit te arrangeren? Er zijn plaatsen gereserveerd in een nabijgelegen parkeergarage. Weer een zorg minder.

Stork brengt Manhattan op Oostenburg

Het Parool moet zijn redactie opsluiten